ANKARA Milliyet – Anayasa Mahkemesi (AYM), sanık hakkında mahkûmiyet dışında bir karar verilecek olması durumunda “sanık duruşmada hazır bulunmasa ve sorgusu yapılmamış olsa da davanın sonuçlandırılabilmesini” sağlayan CMK 193. hususunun ikinci fıkrasını Anayasa’ya ters bularak iptal etti. Kabahatin işlendiğinin sabit görüldüğü lakin ceza verilmesine yer olmadığına hükmedildiği durumlarda sanığın masumiyetinin ortadan kalktığını kaydeden Yüksek Mahkeme, güvenlik önlemlerine hükmedildiğinde ise sanığın yaptırıma maruz kaldığını vurguladı. Kararda “Mahkûmiyet dışındaki karar nedeniyle sanık öbür istikametlerden dezavantajlı duruma düşebilmektedir” denildi. Karar 6 ay sonra yürürlüğe girecek.
Anayasa’ya aykırılık
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, CMK’nın “Sanığın Duruşmada Hazır Bulunmaması” başlıklı 193. hususunun “Sanık hakkında, toplanan kanıtlara nazaran mahkûmiyet dışında bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa, sorgusu yapılmamış olsa da dava yokluğunda bitirilebilir” halindeki ikinci fıkrasının Anayasa’ya muhalif olduğu kanısıyla AYM’ye başvurdu. Mahkemenin itirazını pahalandıran AYM, hakimin sanık hakkında mahkumiyet dışında, “ceza verilmesine yer olmadığı; davanın düşürülmesi; güvenlik önlemlerine başvurulması” üzere bir karar vereceği durumlarda sanığın sorgusunun yapılmasına gerek olmadığını içeren yasa kararının iptaline karar verdi. Herkesin savunma hakkı olduğuna işaret edilen AYM kararında, düzenlemenin adil yargılanma hakkına ters olduğuna hükmedildi. Kararda, yasa değişikliği için Meclis’e 6 ay müddet tanındı.
Suçun işlendiğinin sabit görüldüğü lakin ceza verilmesine yer olmadığı kararlarına hükmedildiği durumlarda sanığın Anayasa’nın 38. unsurunda öngörülen masumiyetinin ortadan kalktığını kaydeden Yüksek Mahkeme, güvenlik önlemlerine hükmedildiğinde ise sanığın, masumiyetinin ortadan kalkması dışında, ayrıyeten yaptırıma maruz kaldığı vurgulandı.
Kararın münasebetinde, “İsnat edilen fiili işlediğinin mahkemece tespit edilmesi ve sonucunda ceza verilmesine yer olmadığına ya da güvenlik önlemlerine hükmedilmesi durumunda da mahkûmiyet kararı üzere bir sonuç doğurmamakla birlikte sanığın işlediği fiilden ötürü tüzel olarak sorumluluğu devam edebilmektedir.
Dolayısıyla mahkeme tarafından sanığın hareketi yahut kabahati işlediğinin tespit edildiği hallerde kurulan mahkûmiyet dışındaki karar nedeniyle sanık öbür taraflardan dezavantajlı duruma düşebilmektedir” tabirleri kullanıldı.