AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD ziyareti sonunda New York’taki Türkevi’nde gazetecilerle bir söyleşi gerçekleştirdi, BM Genel Kurulu gündemini kıymetlendirerek soruları yanıtladı.
Erdoğan, BM Genel Kurulu için şunları söyledi:
“Birleşmiş Milletler 77. Genel Kurulu genel görüşmelerine katılmak üzere gerçekleştirdiğimiz New York ziyaretimizi tamamladık. Hamdolsun son derece verimli, ağır bir ziyaret oldu. Çeşitli vesilelerle Amerika’daki vatandaşlarımızla bir ortaya gelmeye özellikle kıymet verdik. Burada faaliyet gösteren Türk sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle buluştuk, hasbihal ettik. Türk-Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi tarafından organize edilen yemekte vatandaşlarımızla kucaklaştık. Tüm temaslarımda vatandaşlarımızın 2023 seçimlerini coşkuyla beklediklerini müşahede etmekten büyük bir memnunluk duydum.
Pazartesi günü Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından düzenlenen Eğitimin Dönüştürülmesi Zirvesi’ne iştirak ettim. Bu kapsamda Türkiye’de eğitim öğretimde yaşanan dönüşümü dünya önderleriyle paylaştım. Eğitim alanında bugüne kadar attığımız ihtilal niteliğindeki adımları, önümüzdeki periyoda yönelik taahhütleri anlattım. Atılımlarımız birçok ülke tarafından ilgi ve gıptayla izlenmektedir.
Bu yılki Genel Konsey genel görüşmeleri “İç İçe Geçmiş Sınamalara Dönüştürücü Tahliller İçin Dönüm Noktası” teması altında yapıldı. Dünyamızda değerli gelişmelerin, özellikle iktisat, besin ve güç üzere alanlarda önemli sınamaların yaşandığı bir devirde bu Genel Şura gerçekleştirildi. Bu toplantı Ukrayna-Rusya savaşının akabinde yapılan birinci Genel Şura olması bakımından da başka bir kıymet taşıyor. Genel Kurul’a, görüşmelerin birinci gününde altıncı konuşmacı olarak hitap ettim. Konuşmamda milletlerarası barış ve güvenliği direkt ilgilendiren sıkıntılar hakkındaki görüşlerimizi ortaya koydum. Tıpkı biçimde yaşanan adaletsizliklere, eşitsizliklere dünyanın kayıtsız kalma lüksünün artık kalmadığına dikkat çektim.
SETA tarafından düzenlenen aktiflikte ABD’li fikir kuruluşu temsilcileriyle bir yuvarlak masa toplantısı icra ettik. Burada da benzeri görüşlerimi mevcut gelişmeler ışığında Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada ne kadar değerli bir rol oynadığını bilhassa vurgulayarak tekrarladım. Kendilerinin de Türkiye’nin kritik rolünü ziyadesiyle müdrik olduklarını gördüm.
Sayın Biden tarafından düzenlenen resepsiyona da iştirak ettim. Akabinde da TAİK ve DEİK tarafından ABD iş dünyasının temsilcilerinin iştirakiyle düzenlenen aktifliğe katıldım. Bu toplantıda iştirakçilerle Türkiye iktisadı, Türkiye’ye yatırım imkanları ve ikili ekonomik bağlantılarımız hakkında fikir alışverişinde bulunduk.
Tabii Birleşmiş Milletler Genel Kurulu genel görüşmeleri çok sayıda ikili görüşme ve temasa da imkân sağlıyor. Ziyaretimiz vesilesiyle Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri yanında birtakım devlet ve hükümet liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdik. Devlet Başkanı düzeyinde Libya, Guatemala, Finlandiya, Kırgızistan ve Avusturya başkanlarıyla bir ortaya geldim. Gürcistan, Almanya, İspanya, Japonya, Lübnan ve Birleşik Krallık başbakanlarını kabul ettim. Genel Şura hitabımın akabinde da birebir binada Katar Buyruğu, Kazakistan, Kore Cumhuriyeti cumhurbaşkanları ve Bangladeş başbakanıyla sohbet ettik. Bunlardan Birleşik Krallık, Japonya, İsrail ve Guatemala önderleriyle birinci defa yüz yüze görüşme fırsatı bulmuş olduk. Ayrıyeten ABD Kongresinin üç farklı üyesini, FIFA Başkanı’nı ve Dünya Yahudi Kongresi Başkanı’nı kabul ettim.
Açılışını geçen sene gerçekleştirdiğimiz Türkevi binamız, görüşmelerimize mesken sahipliği yaptı. Buradaki Türkevi sahiden çalışmalarımızın hoş bir sonucu oldu. Hamdolsun Amerika’da Birleşmiş Milletlerin tam karşısında bu türlü bir Türkevi’ne sahip olmak Allah’ın bize bir lütfu. Biz esbaba tevessül ettik, sonucunu de aldık. Artık de burada bütün başkanlarla yaptığımız görüşmelerle çalışmalarımızın sonucunu görüyoruz.
New York’ta gerçekleştirdiğim temasların memleketler arası gündemde ülkemiz açısından ehemmiyet taşıyan bahislerde mevcut tartışmalara katkı sağladığına inanıyorum. İstişarelerimiz ve görüşmelerimiz, bu mevzulara ait tavır ve önceliklerimizin memleketler arası toplumun dikkatine getirilmesi bakımından çok çok faydalı oldu.
Türkiye’nin bölgesel ve global problemler konusundaki görüşlerinin giderek daha geniş bir etrafta dayanak bulmaya başladığını görüyoruz. Medya ve entelektüel çevrelerdeki tartışmalar yanında her Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda bizimle emsal görüşleri lisana getiren önderlerin sayısı artıyor. İnşallah büyük ve güçlü Türkiye’nin inşası sürecinde ara kat ettikçe global barışa, huzura, refaha olan katkımız daha da çoğalacaktır.”
PUTİN’İN KISMİ SEFERBERLİK İLANI
Rusya Devlet Başkanı Putin kısmi seferberlik ilan etti; “Batı Rusya’yı bölmeyi hedefliyor, bu türlü bir durumda biz de her türlü silahı kullanırız” halinde bir açıklama yaptı. Bölgede tansiyon yine yükselmeye başladı. Siz Amerikan PBS televizyonuna verdiğiniz röportajda “Putin’in de aslında bu işi artık bir an evvel bitirmenin uğraşı içinde olduğunu anladım” demiştiniz. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda değerli bir açıklama yaptınız ve “Her iki tarafa da krizden onurlu çıkış imkânı verecek makul ve adil uygulanabilir bir diplomatik tahlili beraberce bulmalıyız” diye dünyaya seslendiniz. Siz her seferinde “Dünya beşten büyüktür” diyerek aslında daha tesirli bir Birleşmiş Milletler kurumunun gerekliliğini de daima lisana getiriyorsunuz. Aslında yaşanan tüm bu süreç Birleşmiş Milletler için de bir sınama. Bu hatırlatmaların akabinde sorum şöyle; taraflara nasıl bir onurlu çıkış sağlanabilir? Putin’in bu yeni açıklamaları sizi şaşırttı mı? Son gelişmelerle ilgili değerlendirmenizi rica edeceğim.
“Bu savaşın her iki ülke halkına, bölgeye, dünyaya ödettiği bedeller ortada. Hiç kimse bu bedeli daha da artırma anlayışında olmamalı. Lakin biz attığımız adımlarla bir noktada memnunuz. Örneğin rehinelerin değişimi konusunda bugün adımlar atıldı. Sayın Putin ve Sayın Zelenski ile yürüttüğüm diplomasi trafiği sonucunda Rusya ve Ukrayna ortasında 200 savaş esirinin mübadelesi bugün gerçekleşti. Türkiye’nin arabuluculuğunda gerçekleşen bu esir mübadelesi savaşın sonlandırılması yolunda kıymetli bir adım. Rusya ve Ukrayna ortasında barışın tesisine yönelik uğraşlarımız devam ediyor. Esir mübadelesine imkân verdikleri için Sayın Putin ve Sayın Zelenski’ye teşekkür ediyorum. Bu süreçte çaba gösteren bütün arkadaşlarıma da teşekkür ediyorum. Bu gelişme de bizi önemli manada memnun etti. Bu mevzuda gerek Sayın Putin gerek Zelenski, her iki taraf da bizim attığımız bu adımı bir yerde kolaylaştırdılar. Şu anda bu süreci ilgili arkadaşlarımız takip ediyor ve karşılıklı olarak da bu rehinelerin takası başlamış vaziyette. Biz Türkiye olarak en başından beri barışın tesisi için çaba gösterdik. Diplomasiyi her vakit ve her kuralda önemsedik, önemsiyoruz. Memleketler arası hukuk çerçevesinde unsurlu ve vicdanlı bir duruş sergiledik. Bölgesel ve global krizlerde arabulucu ve istikrarlaştırıcı bir rol oynayacağımızı tabir ettik. Global arabulucu rolümüz ve diplomasideki önder pozisyonumuz bizi daha çok inisiyatif almaya zorluyor. Türkiye diyaloğun ve diplomasinin gücüne baştan beri inandı ve bunu da ispatlamaya çalıştı. Türkiye diyaloğun ve diplomasinin gücüne inandığının sonucunu de artık bu rehine mübadelesiyle almış durumda. Bu bizi ayrıyeten çok çok memnun kılıyor. Başka taraftan, 24 Şubat’tan itibaren her fırsatta Rusya’ya askeri operasyonlarını durdurma ve güçlerini Ukrayna’dan çekme davetinde da bulunduk. En son Semerkant’taki görüşmemizde bunları yeniden tabir ettik. Barış yolunun açılması tarafında gerek Rusya ve Ukrayna önderleri gerek dünya önderleri nezdinde çeşitli teşebbüslerde bulunduk. Barış ve istikrarı sağlamak için eforlarımızı bundan sonraki süreçte de devam ettireceğiz. Örneğin döner dönmez çabucak tekrar başkanları arayarak telefon diplomasimizi kendileriyle sürdüreceğiz. Natürel burada tekrar arkadaşlarımın muhataplarıyla diyalogları devam ediyor. Bilhassa Birleşmiş Milletlerin de birebir halde inisiyatif alarak sorunun tahlili için daha fazla uğraş göstermesi gerekiyor. Ne yazık ki Birleşmiş Milletler, savaşı sona erdiremediği, akan kanı durduramadığı üzere, savaşın sonucu olarak ortaya çıkan güç ve besin krizlerine bir tahlil de bulamamıştır. Bu mevzuyla ilgili Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin tahıl koridorunun oluşmasındaki gayreti Birleşmiş Milletlere olan inancı biraz olsun tazeledi lakin savaşın sona erdirilmesi istikametinde daha çok efor gösterilmesi gerektiği de kuşkusuz. Bu yalnızca benim değil tüm dünya önderlerinin ortak uğraşıyla olması gereken bir süreç. Hepsinin bu kanalı zorlaması lazım. Yani Sayın Putin’le az veya çok bir hukuku olanın, kendisiyle bunları görüşmesi ve bu kapıyı zorlaması lazım. Zelenski’yle de tıpkı halde. Yoksa kalkıp da bu önderlere yönelik çok daha farklı negatif yaklaşımlar sergilemek beklediğimiz sonucu getirmez. Tam tersine buradaki vefatlar, buradaki tahribat daha da artar diye düşünüyorum.”
“RUSYA’DAN KKTC’YE DİREKT UÇUŞ” HABERLERİ
Dün Birleşmiş Milletlerdeki konuşmanız oldukça ses getirdi. Bir sürü başlık vardı; bir tanesi de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile ilgili olandı. Siz KKTC’ye olan ambargonun kaldırılması ve KKTC’nin devlet olarak da tanınması davetinizi bir sefer daha Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda yinelediniz ve bu çok ses getirdi. Bu husustaki gelişmelerden bir tanesi de Rusya’nın bir müddet evvel Kıbrıs’a Müslüman bir büyükelçiyi atamasıydı. Bu bir manada jest olarak yorumlanmıştı. Artık Rusya’dan KKTC’ye direkt uçuş olabileceğine dair haberler de yayıldı. Bunun da KKTC’nin tanınmasıyla ilgili çok değerli bir adım olabileceği yorumları yapıldı. Bununla ilgili görüşünüzü sormak isterim. Bundan sonra KKTC’nin tanınmasıyla ilgili somut rastgele bir adım olur mu, öbür ne bekleyebiliriz?
Tabii bizim Kuzey Kıbrıs’a yönelik siyasetimiz aşikâr. Bu tartışma götürmez. Biz Kuzey Kıbrıs’ı rastgele bir ülke olarak görmüyoruz. Onu biz adeta kendimiz olarak kabullendik, o denli görüyoruz, o denli de göreceğiz. Tabii Rusya Devlet Başkanı Putin’le görüşmelerimizde de Kuzey Kıbrıs problemine değindim. Onunla da bu mevzuyu devamlı görüştüm. Ülkemizde konuk ettiğimiz ya da ziyaret ettiğimiz tüm başkanlara Kıbrıs’taki haklı uğraşımızı, sorunun adil ve kalıcı tahlile kavuşturulmasını yeniden birebir halde daima tekrarladık, daima tabir ettik. Rusya’dan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne direkt uçuşlar başlarsa bundan olağan ki memnuniyet duyarız. Buranın çok çok değerli olan bir boyutu da şu; malum Rusya’nın turist potansiyeli çok yüksek. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin de en kıymetli gelir kaynaklarından bir tanesi turizm. Turizmde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne bu türlü bir akışın olması inanıyorum ki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için ekonomik olarak da önemli manada bir sıçramaya vesile olacaktır. Esasen turizme yönelik alt yapısı pek düzgün olan bir ülke pozisyonunda. Bu hususta alınacak sonuçlar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni inşallah çok çok ileri taşıyacaktır. Temenni ediyorum ki önümüzdeki periyotta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınmasıyla çok daha farklı bir gelecek orayı bekliyor olacaktır.
“UKRAYNA’YI DESTEKLERKEN DİYALOG YOLLARININ AÇIK TUTULMASI İÇİN UĞRAŞ HARCADIK”
Rusya-Ukrayna konusunda “Birleşmiş Milletlerin daha fazla efor göstermesi lazım” dediniz. Central Park’ta gezdiğinizde karşılaştığınız Ukraynalı vatandaşlar Birleşmiş Milletlere değil size teşekkür ettiler. Esasen iki imaj çok dikkati çekti; biri Şanghay İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nde başkanlarla görüştüğünüz fotoğraf; başkası de Central Park seyahatinizde bilhassa de Ukraynalı vatandaşın teşekkür etmesi… Bu noktada hem Şanghay Zirvesi’nde hem BM’de bulunmuş bir başkan olarak Rusya-Ukrayna denkleminde ve Türkiye’nin yönlendirici halinde değişimler ve gelişimler olur mu? Mesela bir tahıl koridoru sürprizi oldu, Türkiye olmasa yapılamayacaktı, Putin de bunu söyledi. Bu türlü yeni gelişmeler olur mu bu süreçte hem Şanghay hem BM denkleminde?
Her şeyden evvel insan odaklı diplomasimizin karşılığını, dünyanın neresine gidersek gidelim gerek başkanlar gerek halklar nezdinde gerçekten teveccühle görüyorum. Rusya-Ukrayna savaşının başından itibaren bizim tek emelimiz kanın durması, barışın sağlanması oldu. 2014’te Kırım’ın ilhakından bu yana Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve siyasi birliğine olan taahhüdümüzü her vakit lisana getirdik. Ukrayna-Rusya savaşının başından itibaren de Rusya’nın bu noktada attığı adımların haksız olduğunu ve kabul edilemez olduğunu vurguladık. Bunu birebir formda biz 2014’te Kırım’la ilgili de tekrar söz etmiştik, söylemiştik. Siyasi, insani ve teknik alanlarda doğal biz Ukrayna’yı desteklerken diyalog yollarının da açık tutulması için gayret harcadık. Yaptığımız ve yapacağımız görüşmeler, uğraşlarımız yalnızca barışa yöneliktir. Tüm krizlerin, sorunların tahlilinde diplomasinin kullanılmasından yanayız. Natürel burada insan hayatının pahalı olduğunu daima işlemek zorundayız. Ancak bunu her iki tarafa da söylemek durumundayız. Bunu Ukrayna tarafına da Rusya tarafına da bu inançla söyledik, söylemeye devam ediyoruz. İnşallah döner dönmez yeniden bu mevzuyu başkanlarla görüşmeye devam edeceğiz. Bir an evvel de buralardan sonuç alalım istiyoruz.
ASIM VE ABDÜLVAHAP’IN FOTOĞRAFI
Birleşmiş Milletler Genel Konsey konuşmalarınıza daha fazla dayanak bulmaya başladığınızı ve öbür önderlerin de size misal görüşleri lisana getirmeye başladığını söylediniz. Konuşmanızda hem milletlerarası barış için yürüttüğünüz trafikten bahsettiniz hem de Yunanistan’ın Ege’deki halini fotoğraflarla gösterdiniz. Daha sonra önderlerle bir ortaya geldiğinizde konuşmanıza ve gösterdiğiniz fotoğraflara yaklaşımları ne oldu? Bir de görüştüğünüz önderlerin hepsine Bağlantı Başkanlığının hazırladığı, içinde “Türkiye” isimli bir kitabın da olduğu kitap seti ikram ettiniz. Artık “Türkiye” demeye başladılar mı?
Görüştüğüm başkanların hepsine bu kitap setinden takdim ettim. Çok güzel hazırlanmış bir çalışma. Ülkemizin isminin Türkiye olarak kullanımında da yabancılar işi bayağı kavradılar. Hatta muhakkak yerlere artık Türkiye olarak asıyorlar. Bunların hepsi alışılmış çalışırsanız oluyor, çalışmadan olmuyor. Biz her toplantıya, her görüşmeye, her konuşmaya önemli manada düzgün hazırlanıyoruz, dersimizi yeterli çalışıyoruz ve bu formda de başkanların karşısına çıkıyoruz. Buralarda yaklaşımlarımızı destekleyen görsel ve yazılı dokümanlar kullandık, kullanıyoruz. Birleşmiş Milletler Genel Kurulundaki konuşmamızı da çeşitli fotoğraflarla destekleme imkânımız oldu. Bunları sunuma dahil etmek konuşmamıza ayrıyeten bir zenginlik kattı. Gösterdiğim fotoğraflardan biri de Yunan kıyı güvenlik güçlerinin, botlarını batırması sonucu hayatını kaybeden 9 aylık Asım bebek ve 4 yaşındaki Abdülvahap’ın cansız vücutlarının fotoğrafıydı. Gelenler bilhassa daima bunu sordu. Bu yavruların cansız vücutlarının fotoğrafını göstermek suretiyle dünyaya buradan bir insanlık dersi verelim istedik ve bu insanlık dersini de verdiğimize inanıyorum. Alışılmış özelikle Asım bebek ve Abdülvahap’ın o acı fotoğrafını görüp de etkilenmemek mümkün değil. İşte bunları tüm dünyaya yaymak ve tüm dünyaya bunları kabullendirmek lazım.
“BEN DİYORUM Kİ DAİMİ VE SÜREKSİZ OLMAMALI, TEK TİP OLMALI”
Tabii bugün Biden’in bilhassa BM Güvenlik Konseyi’yle ilgili yaptığı açıklama haklılığımızı ortaya çıkardı mı? Sonunda dediğimiz noktaya geldiler mi? Artık ‘hem daimî üyeleri artıralım hem süreksiz üyeleri artıralım’ diyorlar. Lakin natürel ben birebir noktada değilim. Ben diyorum ki ‘daimî ve geçici’ olmamalı, tek tip olmalı. Ve büsbütün dönüşümlü üyelik sistemini getirmek lazım. Bu dönüşümlü üyelik sistemiyle burada şu anda 193 üye mi var; bu 193 üyeyi dönüşümlü hale getirmek lazım; 20 ise 20 lakin bu dönüşümlü olmalı. İki yılda bir bunlar dönüşüme tabi olmalı ve bu dönüşüme tabi olmak suretiyle 10-10 biçiminde bu dönüşüm devam eder ve herkes burada adeta birer daimî üye olarak bir sene yahut iki sene kalır. Zira el kaldır, el indir; bu bölümü artık kapatması lazım BM’nin. Tam tersine buranın, Güvenlik Konseyi’nin üyeleri burada sahiden önemli manada tesir sahibi olmalı. Bakın şu anda Japonya ‘ben niçin yokum’ diyor. Almanya ‘ben niçin yokum’ diyor. Birebir biçimde biz de Türkiye olarak ‘ben niçin yokum’ diyoruz. Öyleyse bunu çabucak aşmamız lazım ve burada 20 daimî üyenin 10’arlı biçimde değişimi olabilir ve 10’arlı halde olan değişimle birlikte de artık bu 193 ülkenin tamamının buradan nasibini alması lazım. Böylelikle hepsi de ‘benim de burada yetkim var ve ben bu yetkimi kullanıyorum, kullandım’ der. Bunun önünü açmak lazım. Ben buraya da geleceklerine inanıyorum. Biden’ın bugünkü açıklaması aslında bunun bir yol haritası olmuştur ve bu yol haritası o denli kolay kolay olmadı. Artık ‘Dünya 5’ten büyüktür’ derken yahut ‘Daha adil bir dünya mümkün’ derken, işte buralardan buraya geldik. Ve ben bunu da başaracağımıza inanıyorum.”
YUNAN BAKANA: BUNLAR UZAYDA DOLAŞIYOR
“Sizin Birleşmiş Milletlerde yapmış olduğunuz konuşmaya karşılık Yunanistan Dışişleri Bakanı bir açıklama yaptı. ‘İstanbul’da bir periyot sayıları 100 bini geçen Rum topluluğu bugün nasıl 5 binin altına düşüyor evvel bunu anlatsınlar’ formunda bir ithamda bulundu. Yunanistan Başbakanı da bir yandan gerginlik yaratan açıklamalar yaparken bir yandan da sizinle her vakit görüşmeye hazır olduğunu söylüyor. Sizin görüşmeme konusundaki tutumunuz devam edecek mi? Yunan Dışişleri Bakanı hakkındaki görüşleriniz nelerdir?”
“F-16 KONUSUNDA HAVA OLUMLU İSTİKAMETTE GELİŞİYOR”
F-16 alımı konusunda ABD ile görüşmeler sürüyor. Parlamenterler parlamenterlerle, askerler askerle görüşüyor. F-16 konusunda son durum nedir? F-16 için yapılan görüşmeler, F-35’in de önünü açar mı?
“Biz şu anda F-16 satın almakla ilgileniyoruz. Sayın Biden’la bu konuda olumlu görüşmeler yapmıştık. Burada Cumhuriyetçi senatörlerle de birtakım görüşmeler yaptım. Bakanımız Hulusi Akar da muhatabıyla görüşmelerini yürütüyor. Hava olumlu istikamette gelişiyor. Temenni ederiz ki bu olumlu hava devam eder. Bir an evvel de bu işten bir sonuç alırız diye düşünüyorum. Natürel Sayın Biden’la resepsiyonda geniş bir görüşme fırsatı bulamadık. Daha sonra telefon diplomasisiyle tahminen bu bahisleri görüşme imkânımız olur. Fakat Ulusal Savunma Bakanımızın, Dışişleri Bakanımızın yapacakları görüşmelerle süreci takip edeceğiz. Gelişmeler şu an prestijiyle olumlu istikamette gidiyor.”
“PELOSİ’NİN NE MECALİ VAR NE CÜRMÜ VAR”
Güney Kafkasya ile ilgili bir soru sormak istiyorum. Ermeni lobisinin Amerika’daki gücünü biliyoruz. Bu lobinin gücüyle Amerikan Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Ermenistan’ı ziyaret etti. Bu ziyarette hem Türkiye’yi hem Azerbaycan’ı suçlayan açıklamaları var. Bu ziyaret, Güney Kafkasya’da Karabağ savaşından sonra sağlanan istikrara bir darbe olur mu?
“Pelosi’nin bu ziyaretiyle kalkıp da Kafkasya’daki bu gelişmelere darbe vuracak ne mecali var ne cürmü var. Ben inanıyorum ki o birçok yeri de rahatsız etmiştir. Hiç fazla abartmaya falan da gerek yok. Artık biz de birtakım hazırlıkları yapıyoruz. Buradan döndükten sonra gereken adımları da atarız. Artık Prag’da Avrupa Siyasi Topluluğu Doruğu var. Şu anda Prag’daki doruğa katılıp katılmama üzere bir kıymetlendirme içindeyiz. Prag’daki doruğa katılmamız halinde, Paşinyan’ın oraya gelme durumu var. ‘Orada görüşebilir miyiz?’ diye de bir kanısı olmuş galiba. Tahminen orada kendisiyle bu bahisleri ayrıyeten bir görüşme durumumuz olabilir. Ancak alışılmış bu hususlarla ilgili Kafkasya’da bizim de kimi ataklarımız olacak. Onun da şimdilik yalnızca planlama süreci içerisindeyiz. Sayın İlham Aliyev kardeşimizle de bunları konuşup, ona nazaran adımlarımızı atacağız. “
MİR ÖDEME SİSTEMİ
Rusya Federasyonu ile ilgili batılı ülkelerden ambargo ve yaptırımlar bir taraftan genişletilirken, Rusya Federasyonu birçok manada Türkiye’ye çok yakın bir ülke olduğu için bilhassa Türkiye’nin şirketlerinin ve kimi bankalarının kredi kartı kullanımı da dahil olmak üzere yakın mercek altına alındığını görüyoruz gerek Avrupa Birliği gerek ABD tarafından. Bu hususta Türkiye’yi biraz köşeye sıkıştıracak, yaptırım atılımları üzere bir eğilim kelam konusu olabilir mi? Bu mevzuyu nasıl değerlendiriyorsunuz?
“Bu kartlarla ilgili bahiste en değerli nokta Mir Kart denilen olaydır. Bu Rusya ile bizim ortamızda bir adımdı. Bu mevzu hakkında atacağımız adımların değerlendirmelerini ilgili arkadaşlarımızla yapıyoruz. Ona nazaran adımlarımızı inşallah tekrar atacağız. Alternatifimiz var alışılmış, o başka. Lakin bütün keder, işte bu yaptırımların farklı versiyonları. Bunlar natürel hakikaten dostluğa falan yakışmıyor, ekonomik bağlantılarımızın düzenlenmesine yakışmıyor. Biz artık ister istemez ne yapacağız? Alternatifleri ne olabilir; bu alternatifler üzerinde ilgili bakan arkadaşlarım görüşmelerini yapıyorlar. Bu görüşmelerden sonra da İstanbul’da cuma günü inşallah bütün ilgili arkadaşlarımı toplayacağım. Onlarla bir toplantı yapıp, burada da sonuncu kararımızı vereceğiz.”
TOKİ TOPLUMSAL KONUTLARI
İç gündeme yönelik bir sorum olacak. Toplumsal konut projesine başvuranların sayısı artıyor. Semerkant ziyaretinizin sonunda ‘Bu arz kâfi olmayacak, arzı daha da artıracağız, yeni etaplarla bu sayıyı artıracağız’ muştusunu vermiştiniz. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, daha evvel TOKİ’den mesken alan ve borcu devam edenler için de bir müjde olduğunu açıkladı. Bunun ayrıntılarını öğrenebilir miyiz?
“Cumhuriyet tarihinin en geniş, en kapsamlı konut kampanyasını başlatmış olmaktan büyük bir memnuniyet duyuyoruz. Ekim ayı sonuna kadar süreceğini tabir ettiğimiz müracaatlara birinci gün 1 milyon talep gelmişti. Şu anda 5 milyona yaklaştı. Bilhassa gençlerimiz projeyi önemli manada sahiplendi. Kampanyaya gösterilen teveccüh aslında vatandaşımızın devletine olan itimadının bir işaretidir. Devlete güvendiği için de buna bu türlü ilgi gösteriyor. Natürel burada 422 milyar lirayı aşan bir yatırım bedelinden, 200 binden fazla yeni istihdamdan, 250 alt kesimi ilgilendiren bir ekonomik hareketlilikten bahsediyoruz. Böylesine dev bir yatırım çarpan tesiriyle çok daha büyük bir ekonomik hareketliliğe taban hazırlıyor. Bilhassa bir müddettir istikrarsız görünüm sergileyen kira ve konut fiyatlarının da makul düzeylere düşmesini bekliyoruz; bu olacak, bundan hiç kuşkum yok. Tüm bunlara karşın muhalefet tarafının projeyi eleştirmek için gösterdiği uğraşı anlamakta zorlanıyoruz. Esasen muhalefet ile bizim ortamızda şöyle açık net bir fark var; biz sıkıntılıyız, inanın bunların kederi yok. Bunlar diğer yerlerde, işleri güçleri alavere dalavere. Bizim tek kaygımız var, o da millet. Bunlar ise illet. Biz hiçbir fark gözetmeksizin her bir insanımızın huzuru ve refahı için koşturuyoruz. Yalnızca sıkıntılı değil, tıpkı vakitte milletimize bu imkanları sağlamakla da sorumlu olduğumuzu devamlı söz ettik, hala da ediyoruz. Toplumsal konut projesi üzere iyi bir adımda bile suyu bulandırmaya, bununla yetinmeyip millete hakaret etmeye çalışanların bir sıkıntısı de sorumluluğu da yok. O denli yahut bu türlü biz bunu başardığımızı göstereceğiz. Bir sefer 81 vilayetimizin tamamında yaşayanlara bizim bu konutları teslim etmemiz bunlara en hoş karşılık olacak. Artık bu birinci etapta attığımız adım. O denli yıl sonunu falan beklemeyeceğiz. Ben Murat Bey’e de tabir ettim, o denli yıl sonunu falan bekleyecek vaktimiz yok. Çabucak Anadolu’dan başlamak üzere bir kere temelleri atmaya başlayalım küçükten büyüğe. Oradan da Ankara, İstanbul, İzmir, Konya, Kayseri vesaire buralara yanlışsız işi genişleteceğiz. Olağan bunlar kurdukları masaya, yabancı büyükelçilerden terör örgütleri yandaşlarına kadar herkesi toplayıp bir tek milleti dışarda bırakmak suretiyle sonuç alacaklarını zannediyorlar lakin yok… Bir şey daha söyledim; biz artık bu adımı atmakla bir arada, seçimden sonra da bu işin ikinci etabını başlatacağız. Bunlar ikinci etabı da duyunca olağan güzelce rahatsız oldular. Çalış sen de yap fakat senin o denli bir kaygının yok. Biz muhalefete yalnızca diyoruz ki ‘siz gelin, bizi izlemeye devam edin.’ Ancak bunlar seyirci olmayı da bilmiyor. Bizim durumumuz bu noktada çok çok farklı. İnşallah biz öncelikle 250 bin, akabinde bir 250 bin daha olmak üzere toplamda 500 bin konutluk bu projeyi de milletimizin hizmetine sunarak farkımızı bir defa daha ortaya koyacağız. Alışılmış bir taraftan da yerleri yetiştireceğiz. 250 bin konut hedefli arsayı da hazırlayacağız. Ayrıyeten 50 bin işyeriyle ilgili adımımızı da süratle atıyoruz. İnşallah dükkân sahibi olmak isteyenler de orada olacaklar. Bu vesileyle, TOKİ’den konut alan vatandaşlarımıza da bir müjde vermek istiyorum. TOKİ’den mesken yahut işyeri alıp da geri ödemesi devam eden vatandaşlarımız için yüzde 25 peşin ödeme indirimi kampanyası başlatıyoruz. Borcun tamamını kapatamayacak olanlar ise bakiyesinin yüzde 25’inden az olmamak koşuluyla, yapabildikleri kadar ödemeye yüzde 25 indirim alabilecek. Bu kampanyadan, geri ödeme taksitleri 2021 yılı haziran ayı sonuna kadar başlamış olan konut ve işyeri alıcıları faydalanabilecek. Kampanya bugün başlayacak ve 19 Ekim tarihine kadar sürecek. Orada da inşallah kolaylaştırıcı olacağız.”